Nasz profil

 

 

6 listopada 1967 roku Kuratorium Okręgu Szkolnego we Wrocławiu na wniosek Wydziału Oświaty i Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Strzelinie nadało Szkole Podstawowej nr 4 następującą  nazwę „Szkoła Podstawowa nr 4 im. Tadeusza Kościuszki”.

 

 

A oto słów kilka o naszym patronie:

- dzieciństwo i młodość:

Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereszowszczyznie na Polesiu, niewielkim majątku dzierżawionym przez ojca Tadeusza - miecznika województwa brzeskiego - od Sapiechów. Był czwartym dzieckiem Ludwika Tadeusza i Tekli z Ratomskich. Ród Kościuszków wywodził się od dworzanina króla Zygmunta I, Konstantego, zwanego zdrobniale Kostiuszko.
 
  Pierwsze nauki Tadeusz Kościuszko pobierał w Szkole w Lubieszowie.
  W roku 1755 rozpoczął naukę w Kolegium Pijarów w Lubieszowie. Uczył się języków obcych, historii, matematyki, nauk przyrodniczych. W 1753 r. umarł jego ojciec. 
  Po ukończeniu szkoły wrócił do domu i pomagał matce w prowadzeniu gospodarstwa.
 
W 1764 roku z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego powstaje Szkoła Rycerska. Kościuszko wstępuje do Korpusu kadetów 18 XII 1765 roku. Szybko uzyskuje patent chorążego z funkcją podbrygadiera w Korpusie Kadetów, a następnie awansuje na kapitana. W tym czasie poznaje też pierwszą - największą swoją miłość - córkę jednego z magnatów polskich - Ludwikę Sosnowską. Związkowi temu sprzeciwiał się jednak ojciec Ludwiki.
 
W 1769 roku Tadeusz Kościuszko rozpoczął w Paryżu studia w Akademii Malarstwa 
i Rzezby. Czuł jednak, że jego przeznaczeniem nie jest bycie artystą. Pragnął rozwijać swoje zdolności na polu inżynieryjnym. Francja wywarła ogromny wpływ na psychikę młodego Tadeusza, rozumiał potrzebę przemian mogących doprowadzić do szybszego i lepszego rozwoju Polski. W 1774 r. powrócił do kraju podzielonego pomiędzy trzech zaborców. 
Wrócił do Siechenowicz, gdzie od śmierci matki nienajlepiej gospodarował jego starszy brat Józef.
   
 

 

 - walka o niepodległość Stanów Zjednoczonych:

Sytuacja polityczna w Rzeczpospolitej oraz zawód miłosny skłoniły go ostatecznie do wyjazdu z kraju. 
W 1775 roku wyjechał do Drezna gdzie chciał wstąpić do służby na dworze Saskim lub armii elektora. 
Nie uzyskawszy przyzwolenia wyjeżdża do Paryża, gdzie dowiaduje się o wojnie o niepodległość amerykańskich kolonistów z Anglią. W 1776 roku w niecały miesiąc po ogłoszeniu Deklaracji Niepodległości przyjechał do Ameryki.
Po wielu trudach i dzięki protekcji otrzymał stopień inżyniera w armii amerykańskiej. Swoją służbę rozpoczął od opracowania projektu ufortyfikowania Filadelfii, miasta położonego nad rzeką Delawere, zagrożonego atakiem floty angielskiej. Zgodnie z projektem rzeka miała być przegrodzona palami wbitymi w dno, powstrzymującymi statki angielskie przed dostępem do lądu, z którego miały być obstrzeliwane.
W 1777 fortyfikuje kolejno: Ticanderogę, Saratogę, West-Point - na polecenie samego Jerzego Waszyngtona.
W 1778 roku do West Point przybył generał Jerzy Waszyngton, który założył tu swoją kwaterę główną. Kadeci z akademii wojskowej West Point założonej w 1808 roku, ze składek wznieśli pułkownikowi pomnik.
Kościuszko walczył nieprzerwanie w walce o niepodległość Ameryki aż do 1783 r. Najpierw pod generałem Gates'em, pózniej generałem Nathanielem Greenem. W walkach o Charleston, objął nawet dowództwo nad niewielkim oddziałem. Na jego czele stoczył potyczkę z Anglikami 14 listopada 1782 roku. W miesiąc pózniej armia generała Greene'a triumfalnie wkroczyła do Charlestonu, gdzie zakończył się, trwający sześć i pół roku, szlak bojowy Kościuszki na ziemi amerykańskiej. W uznaniu zasług, uchwałą Kongresu Tadeusz Kościuszko 13 pazdziernika 1783 roku został awansowany na generała brygady armii amerykańskiej. Otrzymał też około 250 ha ziemi oraz znaczną sumę pieniędzy. Został przyjęty do Towarzystwa Cyncynatów, założonego przez najbardziej zasłużonych oficerów.
 

 

 

  - okres Sejmu Czteroletniego:

W 1784 roku generał Kościuszko opuścił Amerykę i wrócił do kraju. Nie zostaje jednak przyjęty do armii polskiej, gdyż nie pochodził z wyższych sfer. Powrócił do rodzinnych stron, gdzie spędził pięć lat.
Majątek przynosił nawet niewielkie dochody. Tadeusz rozpoczyna gospodarowanie na roli. Stary dom był już zrujnowany. Kościuszko ograniczył pańszczyznę chłopom, którzy odtąd mieli odpracowywać tylko dwa dni w tygodniu. Kobiety zaś zwolnił od pracy zupełnie. Taka decyzja, spotkała się z dezaprobatą okolicznej szlachty. Pogorszyła też jego sytuację finansową. Kościuszko zaczął się interesować wydarzeniami w kraju. Polska potrzebowała reform. Mówili o nich Stanisław Staszic 
i Hugo Kołłątaj. Sejm zwany Wielkim, a także Czteroletnim obradujący w latach 1788-92 podjął dzieło naprawy Rzeczypospolitej. Kościuszko interesował się najbardziej projektami powiększenia armii. Opracował memoriał dotyczący powołania obok stałej armii, milicji powszechnej opłacanej przez szlachtę, co spotkało się z ogólnym niezadowoleniem. Pierwsze podatki wprowadzono dopiero po pół roku. Wszystko to okazało się niewystarczające. 12 października 1789 Kościuszko otrzymuje podpisaną przez króla nominację na generała majora wojsk koronnych. Uzyskanie upragnionego patentu miało też przynieść kres trapiącym go od kilku lat kłopotom finansowym. Obradujący od 1788 roku Sejm Wielki podjął uchwały mające na celu wprowadzenie zasadniczej reformy państwa. Ukoronowaniem tych reform była pierwsza polska Konstytucja zwana od daty uchwalenia Konstytucją 3 maja. Była ona pierwszą na kontynencie europejskim ustawą zasadniczą. Określała ona ustrój Polski jako monarchii konstytucyjnej, ograniczała wpływy magnaterii, dopuszczała do udziału w rządzeniu mieszczaństwo i zapewniała większą troskę o warstwę chłopską.
Dążenia Polaków do wzmocnienia ojczyzny wywołały niepokój Rosji oraz Prus. W kwietniu 1792 r. zdrajca Ojczyzny Szczęsny Potocki, Seweryn Rzewuski i Franciszek Ksawery Branicki przygotowali akt konfederacji, znoszącej postanowienia Konstytucji 3 Maja. Akt konfederacji ogłoszony został 14 maja, w pogranicznej miejscowości Targowica, a w kilka dni później armia rosyjska przekroczyła granice Rzeczypospolitej.
Kościuszko przygotowywał wojsko do konfrontacji. Wodzem armii koronnej, liczącej około 17 tysięcy żołnierzy, został książę Józef Poniatowski. Kościuszko otrzymał dowództwo nad jedną z trzech dywizji, tworzących armię koronną. Gdy 18 maja wojska rosyjskie (w sile około 100 tysięcy żołnierzy) wkroczyły w granice Rzeczypospolitej, rozpoczęła się wojna w obronie Konstytucji 3 Maja. Wskutek wielu zdrad armia koronna nie dysponująca wystarczającymi siłami musiała się wycofać. W trakcie odwrotu doszło 18 czerwca do zwycięskiej bitwy pod Zieleńcami.
Od tych wydarzeń Kościuszko zyskał sławę. Otrzymał nawet nominację na generała lejtnanta oraz krzyż ustanowiony przez króla Virtutti Millitari. Jednak nie długo trwały walki. Jak grom spadła na wszystkich wiadomość o przystąpieniu króla do konfederacji targowickiej i polecenie wstrzymania wszelkich działań przeciwko wojskom rosyjskim. Przegrana wojna przyniosła drugi rozbiór Rzeczpospolitej. Wielu działaczy politycznych opuszczał kraj, kierując się do Lipska i Drezna. Kościuszko także myślał o wyjeździe zwłaszcza, że 26 sierpnia Narodowe Zgromadzenie Prawodawcze rewolucyjnej Francji nadało mu zaszczytny tytuł Obywatela Francji. Było to wyrazem uznania dla jego działalności i walki o ideały wolności.
 

 

- Insurekcja kościuszkowska:

Tadeusz Kościuszko poddał się do dymisji i wyjechał do Lipska, a później do Francji, gdzie nadaremnie starał się uzyskać od przywódców rewolucji pomoc dla Polski. W marcu 1794 przez Pragę ruszył w kierunku Krakowa jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. W Krakowie stanął 23 marca. Stojąc na czele powstania, o godzinie 10 rano na Rynku Krakowskim złożył przysięgę:
 

"Ja Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna Męka Syna Jego."

 

 

 

Już 4 kwietnia stoczył bitwę pod Racławicami, w której odznaczyli się kosynierzy krakowscy. To chłopi przede wszystkim przyczynili się do zwycięstwa. Potem założył obóz w Bosutowie nad Dłubnią, skąd pomaszerował do Połońca, gdzie założył bóz obronny. Tam też doceniając konieczność pozyskiwania chłopów, wydał 7 maja Uniwersał połaniecki, który zakazywał szlachcie gnębić chłopów, zmniejszał pańszczyznę i przyznawał włościanom różne prawa, których dotychczas nie mieli.
W miesiąc później doszło do bitwy pod Szczekońcami. Mimo połączonych sił rosyjsko-pruskich Naczelnik stawiał zacięty opór przeciwnikowi. Po dużych stratach nastąpił odwrót wojsk polskich w stronę Kielc i Warszawy, którą kazał Kościuszko jak najszybciej fortyfikować. Niebawem doszło do zaciętych, walk na przedpolu stolicy. 
Po wielu natarciach pruskich, z powodzeniem odpieranym przez Polaków, Króla pruski - Fryderyk Wilhelm II - pod wpływem niepokojących wiadomości z Wielkopolski, gdzie wybuchło Powstanie, wycofał się. Warszawa była wolna. Otrzymał jednak wiadomość, że nadciąga Suwarow, który zmusił do odwrotu i w końcu rozbił pod Terespolem zastępującego mu drogę K. Sierakowskiego. Gdy Fersen przeprawił się przez Wisłę i połączył się z Suwarowem 10 października doszło do krwawej bitwy pod Maciejowicami.
Słabe siły polskie, mimo bohaterstwa, musiały ustąpić przeważającym siłom przeciwnika.
 

 

- Kościuszko w niewoli:

Tadeusz Kościuszko w bitwie pod Maciejowicami zostaje ranny. Dostał się do niewoli rosyjskiej i został osadzony w twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu. Caryca nie pragnęła śmierci Kościuszki, gdyż zamierzała go jeszcze wykorzystać do swych rozgrywek politycznych. Kościuszko powoli wracał do zdrowia. Dopiero po śmierci Katarzyny II jej syn Paweł I zwrócił mu wolność za cenę przysięgi wiernopoddańczej, dzięki której uzyskał amnestię dla wszystkich Polaków więzionych w Rosji. Odzyskało wtedy wolność około
20 000 więźniów polskich, w tym 14 000 zesłanych na Syberię. 
Byli wśród nich nie tylko uczestnicy insurekcji 1794 r., ale także działacze obozu reformatorskiego z okresu Sejmu Czteroletniego, żołnierze wojny polsko-rosyjskiej 1792 r., a nawet konfederaci barscy. Zwolniony w listopadzie 1796, wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie przebywał do 1798.
 

 

- kres życia:

Na wieść o utworzeniu Legionów Polskich wrócił do Paryża. Niezwłocznie nawiązał kontakt z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim. Stał się moralnym przywódcą Legionów. Doszło nawet do spotkania Kościuszki 
z Napoleonem. Nie żywił jednak zaufania do Bonapartego i gdy ten nie wysuwał sprawy polskiej, Kościuszko wycofał się z życia politycznego i zamieszkał u przyjaciół.
Podobne warunki wysunął Kościuszko w 1815 wobec cara Aleksandra I, konsekwentnie unikając politycznego angażowania się. Po Kongresie Wiedeńskim, kiedy było już postanowione, że tylko część Polski będzie tworzyła Królestwo Polskie i to jeszcze uzależnione od Rosji rozgoryczony Kościuszko wyjechał do Solury w Szwajcarii, gdzie pozostał aż do śmierci.

 

 

Zmarł 15 października 1817 r. 23.VI.1818 r. zwłoki jego złożono w grobach królewskich na Wawelu.
W testamencie Kościuszko obdarzył wolnością i ziemią chłopów w swym majątku Siechnowicze, tak wcześniej to uczynił z Murzynami w dobrach otrzymanych od rządu Stanów Zjednoczonych.